Iwan-czaj ...słowiańska herbata

Iwan Czaj – rosyjska „herbata” (Wierzbówka kiprzyca)
Tak kiedyś natrafiłam na ciekawostkę na temat "herbaty"...napój ten jest z wierzbówki kiprzycy...pochodzi z Rosji , ale na ziemiach polskich też był kiedyś bardzo znany...zanim na naszych ziemiach poznano smak prawdziwej herbaty, pito "herbatę z wierzbówki", która dotarła do nas z Rosji.

Napój z liści wierzbówki nie jest tak naprawdę herbata, ponieważ w składzie nie ma śladu liści herbacianych. Co jednak ciekawe liście wierzbówki tak samo są poddane procesowi fermentacji na wzór herbaty czarnej.

Sam "iwan czaj" znany był w Rosji już od XII wieku, popularność jednak zyskał w wieku XIX , gdy herbata stała się obiektem bardzo wzmożonego handlu. Mimo, że wiele osób czerpiących zyski ze sprowadzania prawdziwej herbaty z Azji próbowało oczernić napar z wierzbówki nazywając go podróbką i nawet rozsiewając plotki na temat szkodliwych w niej dodatków, okazuje się, że był to w XIX wieku główny produkt eksportowy z Rosji.

   Ciekawostka .... ta wierzbowo-herbaciana roślina kiedyś była zbierana ze względu na wiele zastosowań...roślina jest bogata pożywne korzenie. Na wschodzie w dawnych czasach jedzono je jak ziemniak lub suszono na mąkę i pieczono z niej chleb.

 Liście dodawano do ​​zupy i robiono z nich herbatę. Poduszki i materace były wypełnione puchem kwiatowym....robiono też z tego puchu knoty do świec. 

Dwumetrowe łodygi zostały podzielone na włókna i utkano z nich gruboziarniste płótna (stąd jeszcze nazywa się tą roślinę dzikim lnem). Ponadto jest słynną rośliną miodową. Z hektara zarośli, pszczoły zbierają wiele kilogramów miodu.

Za granicą herbata "Iwan czaj" zwana Koporsky była tak samo sławna jak perskie dywany, chiński jedwab i stal adamaszku. Jednym słowem, personifikował Rosję, był jej znakiem firmowym. 

Oczywiście nie odzownym elementem rosyjskiej herbaty jest samowar...obecnie są elektryczne , ale w dawnych czasach opalane były węglem drzewnym...w takich to samowarach na wschodzie gotowano wodę i zalewano Iwan-czaj w małych czajniczkach.

Ciekawostka kolejna ...indyjska herbata z rozległych plantacji dalekiego wschodu sprzedawana była przez Wielką Brytanię, a Brytyjczycy woleli pić "koporską herbatę". Anglicy co roku kupowali od Rosji dziesiątki tysięcy skrzyń..... Dlaczego tak jest? Może dlatego, że dla doświadczonych Anglików rosyjska herbata wydawała się smaczniejsza i bardziej przydatna niż ekscytujący i cierpki napój indyjski?

Jednak popularność produktu "Kopor" stopniowo okazała się tak duża, że  ​​zaczęła niszczyć siłę finansową" East India Tea Company". Tak silnego konkurenta na rynku herbacianym właściciele firmy nie mogli dłużej znosić. I w końcu indyjscy plantatorzy osiągnęli swój cel: zawieszono handel "herbatą Koporsk" w Anglii. ...Stopniowo Europejczycy przywykli do azjatyckiej herbaty. Po pierwszej wojnie światowej sprzedawano mało Iwan-czaj, a potem jeszcze po rewolucji październikowej, nastąpiła gospodarcza blokada Rosji i zakończono produkcje rosyjskiej herbaty w Koporye . Stopniowo nawet jego wzmianka zaczęła opuszczać pamięć ludzi. Ogólnie rzecz biorąc, Rosja od tamtej pory nigdy nie produkowała, ani nie piła swojej pięknej leczniczej herbaty.

A teraz jak zrobić sobie taką herbatę :

Jeśli kwiat już się rozkwitł, to nadszedł czas, aby pojechać na najbliższą łąkę i zacząć zbierać liście wierzbówki i cieszyć się herbatą o niesamowitym smaku i nektarowym zapachu. Zobaczycie ,że ta "herbata" jest naprawdę pyszna.
A tak wygląda wierzbówka...rośnie na wielu łąkach i polach.

W internecie jest wiele przepisów , ja mam z rosyjskiej strony ,sprawdzony sposób jak zrobić prawdziwy "Iwan-czaj" .
Najważniejsze jest, aby postępować zgodnie z procesem, a herbata będzie przygotowywana tak, jak powinna. Wypróbuj! Przekonasz się, że to wcale nie jest trudne.
   Iwan-herbata, herbata kopista, rosyjska herbata ... Wszystko to nazywa się ta sama herbata z wierzbówki, która rośnie często na polach, znalazła zastosowanie jako roślina ozdobna w wielu ogrodach....a właściciele nawet nie wiedzą, że to taka ciekawa roślinka.
Sekret przygotowywania "Ivan-czaj" to fermentacja , w wyniku której część nierozpuszczalnych (nieekstrahowanych) substancji z tkanki roślinnej zostaje przekształcona w rozpuszczalną i lekkostrawną. Są to substancje, które nadają smak, zapach i kolor herbaty.
Proces przygotowania sfermentowanej ivan-herbaty składa się z kilku etapów .
1. Zbieranie liści
Liście zbierane są w czerwcu-sierpniu od początku kwitnienia do momentu jego pylenia. Aby je zebrać konieczna jest sucha pogoda, z dala od dróg i zanieczyszczonych miejsc, lepiej w zacienionych miejscach wzdłuż skraju leśnych polan. W takich roślinach liście są delikatniejsze i soczyste, łatwiej się je skręca i lepiej fermentuje, a herbata z nich okazuje się być bardziej smaczna.
2. Więdnięcie liści
Więdnięcie jest konieczne, aby później łatwiej było przetwarzać liście. Ponadto nadmiar wilgoci w liściach nie pozwala na jakościową późniejszą fermentację. W rezultacie herbata stanie się kiepskiej jakości. Liście najlepiej nie myć przed więdnięciem, ponieważ można zmyć pożyteczne mikroorganizmy zaangażowane w proces fermentacji.Dlatego przedtem przeglądamy liście czy nie ma owadów i ślimaków. Następnie liście układa się w pokoju na bawełnianej lub lnianej tkaninie w małej warstwie (3 - 5 cm). Konieczne jest kontrolowanie procesu i okresowo miesząc liście, aby uschły równomiernie. Staraj się nie dopuścić, by promienie słońca padały na liście, w przeciwnym razie liście wyschną, a nie przesuszą się. Z tego samego powodu nie można wysuszyć liści na dworze, ponieważ słońce i wiatr szybko wysuszą liście....... co skomplikuje ich przetwarzanie i pogorszy jakość przyszłej herbaty.
Średnio proces trwa 12 godzin. W suchy, słoneczny dzień proces przebiega szybciej, w deszczowe i chłodniejsze będzie przebiegał dłużej. Najlepszą temperaturą dla więdnięcia jest 20 - 24 ° C .
       Tkanina pochłonie nadmiar wilgoci, liście nie wyschną i staną się bardzo plastyczne do dalszej obróbki. Co jakiś czas sprawdzamy liście - poprzez ściskanie garści. Liście muszą wyschnąć tak by po zwinięciu nie rozprostowywały się.
3. Przygotowanie liści do fermentacji  Na tym etapie struktura liści musi zostać zniszczona aby wydobyć resztę soku , co pozwala na najbardziej kompletną ekstrakcję użytecznych substancji z rośliny i lepszą fermentację. Sok z liści zawiera enzymy, czyli substancje bezpośrednio odpowiedzialne za fermentację. Jeśli soku nie ma wystarczająco, fermentacja nie przebiegnie prawidłowo, co wpłynie na smak i aromat herbaty.
Zniszcz strukturę liści na kilka sposobów .

•  Pierwsza metoda - skręcanie liści ręką .
  Weź kilka liści (7 - 10), przetocz je kilkakrotnie wysiłkiem między dłońmi, aż liście zaczną ciemnieć od soku. W wyniku tego powstają rolki o długości do 10 cm i grubości 1 - 1,5 cm, a następnie takie rolki są cięte i otrzymuje się herbatę drobno liściastą .
  Ten proces jest czasochłonny. Jeśli masz kilka osób do pomocy, możesz szybko zwinąć rolki.

• Drugą metodą jest zgniatanie liści .Ta metoda jest podobna do ręcznego wyrabiania ciasta. Przy energicznych ruchach ściskających liście "ugniata" się w głębokiej i szerokiej misce przez 15 do 20 minut. W rezultacie struktura liści zostaje zniszczona, a sok zostaje uwolniony. Liście ciemnieją, stają się cienkie i lekko zwinięte. Podczas mieszania konieczne jest okresowe poluzowanie brył i odłączenie sklejonych ze sobą liści. Później takie liście wytwarzają dużą liściastą herbatę

•  Trzeci sposób - przekręcenie liści przez maszynkę do mięsa (ruszt z dużymi otworami).
  W zależności od liczby liści zajmuje to 10 - 15 minut. Rezultatem jest granulowana herbata .
  Uważa się, że najbardziej "prawidłową" herbatę otrzymuje się poprzez ręczne przetworzenie liści. ....Ale są tacy co lubią granulowaną herbatę i przygotowują tak, że mielą liście w maszynce do mięsa. Każdy sam decyduje o wyborze drogi.

4. Fermentacja liści
       Jakość tego procesu zależy od właściwości herbaty - smaku, smaku i korzyści napoju. Liście przygotowane jedną z powyższych metod, układamy warstwę 7 - 10 cm w szklanym, ceramicznym lub plastikowym pojemniku i poddajemy lekkiemu uciskowi.
      Nakrywamy to wilgotnym płótnem lub bawełnianą szmatką i umieszczamy w ciepłym miejscu do fermentacji. Okresowo sprawdzaj, czy tkanina wyschła. Jeśli wyschnie, to znowu należy ją zwilżyć.
    Ile czasu zajmie ferment, ciężko powiedzieć....zależy to od temperatury. Im wyższa temperatura, tym szybszy proces fermentacji..... ale zbyt wysoka temperatura nie jest dobra ......herbata dostaje zapach niskiej jakości herbaty. Optymalna temperatura procesu fermentacji powinna wynosić 22 - 26 ° C.
Jeśli pokój jest chłodny, można zawinąć pojemnik ze sfermentowaną masą w kołdrę lub kilka koców. Podczas fermentacji masa sama się podgrzewa, a ta temperatura jest wystarczająca do przeprowadzenia odpowiedniej jakości fermentacji.
       Czas i jakość fermentacji jest ściśle związana z grubością warstwy liści . Przy niewielkiej liczbie liści fermentacja będzie słaba . Dlatego powinno się zbierać większą ilość liści.
Koniec fermentacji to zmiana w kolorze masy z zielonego na zielono-brązowy, a także zmiana zapachu ziół na silny aromat owocowo-kwiatowy. Istnieją trzy stopnie fermentacji herbaty - lekkie, średnie i głębokie .
Przy lekkiej fermentacji liście fermentują, aż do pierwszych oznak zapachu owoców i kwiatów (3-6 godzin). Herbata parzona jest łagodna i ma łagodny ale mocny smak.
Średniej fermentacji herbaty (10 - 16 godzin) uzyskuje się z wyraźnym smakiem, umiarkowanie cierpkim o lekkiej kwasowości.
Głęboka fermentacja herbaty (20 - 36 godzin) - ma wyraźny smak bez kwasowości, o stosunkowo lekkim aromacie.
Wszystko zależy jaką "herbatę" lubimy
Ważne jest, aby nie przegapić momentu fermentacji, w przeciwnym razie masa może stać się spleśniała. Lepiej nie podawać herbaty dłużej niż 36 godzin.
5. Suszenie
Jeśli podczas przygotowywania do fermentacji liście były skręcone, to po zakończeniu fermentacji należy je pociąć nożem na grubość do 0,5 cm. Można pokroić i przed fermentacją . Wtedy masa będzie gęstsza, a fermentacja będzie lepsza.
Na blachę do pieczenia kładziemy papier do pieczenia i nakładamy naszą sfermentowaną masę, warstwą 1 centymetra i delikatnie rozluźniamy, aby nie było grudek.
       Herbata suszy się w piekarniku w temperaturze 100 stopni C ...1,5 - 2 godziny. Drzwi piekarnika muszą być lekko uchylone. Następnie obniżyć temperaturę do 50 - 60 stopni C aż do całkowitego uwolnienia wilgoci. Okresowo mieszaj herbatę i sprawdzaj suchość .Dobrze wysuszona herbata ma kolor zwykłej herbaty, liście herbaty rozpadają się, gdy są wyciskane, ale nie kruszą się. Kiedy ten stan osiąga większą część herbaty, wyjmujemy z piekarnika tace do pieczenia i przesypujemy na blachę aby ostygła....należy zdjąć z papieru....papier może zmienić smak "herbaty" i odstawiamy herbatę by nabrała temperatury pokojowej .
      Suszenie herbaty w celu usunięcia resztek wilgoci przeprowadza się w woreczku z tkaniny(albo poszewce)Okresowo wstrząśnij torebką, aby herbata szybciej wysychała.
Trudno powiedzieć, ile czasu zajmie suszenie herbaty. To zależy od pogody. Zdarza się, że gdy pogoda jest wilgotna, gdy dom jest wilgotny, herbata wysycha przez tydzień. A przy suchej pogodzie wystarczy jeden dzień.
Dobrze wysuszona herbata prawie nie ma zapachu, daje suchy szelest, jeśli jest wstrząśnięta w torebce. Jeśli herbata daje silny aromat, to jeszcze nie wyschła. Granulki w suszonej herbacie nie kruszą się ani nie miażdżą, ale pękają.
Ważne jest, aby dobrze wysuszyć "herbatę" , w przeciwnym razie może spleśnieć podczas przechowywania.
Aby "herbata" wyglądała ładniej można dodać suszone kwiaty".....zbierasz kwiaty , nie susz ich razem ze sfermentowaną masą, ponieważ kwiaty wysychają szybciej i w temperaturze 100 stopni C mogą po prostu wypalić. Najlepiej suszy się je osobno w piekarniku lub suszarce elektrycznej w temperaturze 50 - 60 stopni C. Szybko wysychają.
6. Przechowywanie herbaty
Najlepiej przechowywać w suchym ciemnym miejscu w szklanych słoiczkach lub metalowych pudełek.
Im dłużej herbata jest przechowywana, tym lepiej.
Do codziennego użytku wsypujemy herbatę do metalowych pudełek.
Można też dodawać do niej suszone owoce .
7. Zaparzanie herbaty
Wrzącą wodą zalej herbatą (1 - 2 łyżeczki suszu, na szklankę wrzątku) przykryj , pozwól mu parzyć przez 10 minut, następnie wlej do kubków bez rozcieńczania wrzątkiem. Czajniczek natychmiast zalewa się po raz drugi, ponieważ druga infuzja herbaty jest jeszcze smaczniejsza i aromatyczna niż pierwsza. Kolejne 15 minut...Iwan czaj może stać w czajniczku, a jego smak się nie zmieni tak jak w zwykłej herbacie.
   Możesz pić ivan-herbatę z suszonymi owocami, miodem lub dżemem....na wschodzie jest popularne dodawać do herbaty dżem lub konfiturę.... Cukier sprawia, że ​​herbata jest słodka. Ale możesz pić bez wszystkiego. Smak i tak jest dobry.
To wszystko, nasza wierzba-herbata jest gotowa ! Kiedy po raz pierwszy spróbujesz, nie próbuj natychmiast porównywać smaku z czymś, co już znasz, nie próbuj zrozumieć, jak to wygląda. Herbata ta nie wygląda jak inne, ma własny smak, własny i niepowtarzalny. Pij, smakuj i ciesz się!

Ciekawe jest to,że jakoś w latach 90 ubiegłego wieku zaczęło się odrodzenie dawnej świetności Iwanowej herbaty. Coraz więcej entuzjastów-producentów tego rosyjskiego napoju. Coraz więcej osób uczy się starożytnych przepisów i przygotowuje herbatę z wierzby dla siebie i swoich bliskich.
Co przyciągnęło współczesnych koneserów Iwana-herbaty?
Po pierwsze, niezrównany smak i aromat.
Po drugie, jego skład. ...W nadziemnej części wierzby-herbaty znajduje się witamina C (ten przeciwutleniacz jest 6,5 razy większy niż w cytrynach), karotenoidy (prekursory witaminy A), witaminy grupy B, śluz (polisacharydy), pektyny, chlorofil, garbniki (do 20 %), kwasy organiczne, fitosterole (w tym beta-sitosterol), triterpenoidy, kumaryny, flawonoidy (w tym kwercetyna i kemferol), niewielkie ilości alkaloidów oraz makro- i mikroelementy (zwłaszcza w liściach i kwiatach herbata zawiera dużo żelaza, miedzi i manganu)
     Mając przyjemny smak i aromat, napój oparty na parzonej herbacie wierzbowej nie tylko doskonale gasi pragnienie (zarówno gorące, jak i zimne dni), ale ma również szeroki zakres efektów zdrowotnych,  łagodzi zmęczenie, daje siłę i wigor.
Napój na bazie wierzby-herbaty nie zawiera w swoim składzie szkodliwego dla zdrowia ludzkiego kofeiny, teiny czy kwasu szczawiowego i zasad purynowych, w przeciwieństwie do czarnej herbaty lub kawy.
Przy regularnym stosowaniu wywarów i naparów z wierzby-herbaty:

• poprawia skład krwi . Herbata Ivan z regularnym stosowaniem pomaga przywrócić prawidłową równowagę kwasowo-zasadową krwi. Zawiera żelazo, witamina C, witaminy z grupy B, miedź, mangan i nikiel .
• zwiększa skuteczność przyswajania składników odżywczych z spożywanych produktów spożywczych, a także przyczyniać się do poprawy metabolizmu węglowodanów i lipidów;
• ma działanie przeciwzapalne i bakteriobójcze, zwiększyć skuteczność zapobiegania i leczenia chorób zakaźnych i zapalnych;
• przyczyniać się do eliminacji bezsenności, bólów głowy i następstw stresu psychoemocjonalnego. Ivan-tea to skuteczna naturalna pigułka nasenna, która nie powoduje uzależnień, w przeciwieństwie do farmaceutycznych środków nasennych i nie ma skutków ubocznych;
• przyczynia się do eliminacji zaparć, mają działanie otulające, przeciwzapalne i ochronne na błonę śluzową żołądka i jelit, wspomagają wczesne gojenie uszkodzonych błon śluzowych przewodu pokarmowego, na które ma wpływ proces zapalny i wrzodziejący,
• przywraca optymalną równowagę mikroflory jelitowej;
• ma działanie żółciopędne;

Wydajność herbaty : masa zebranych liści - 1,2 kg.  Waga gotowej herbaty wynosi 270 g.

Dziękuję wszystkim, którzy przeczytali ten artykuł i mają ochotę na zrobienie cudownej herbaty.